Với chuỗi bài Những nơi chốn bị lãng quên, Tản Mạn Kiến Trúc mong muốn gợi nhắc về những địa điểm ít được quan tâm nhưng lưu giữ nhiều giá trị trong các không gian đô thị đương đại.

Ngôi nhà mát màu xanh thẫm ở công viên Hòa Bình là một dấu mốc quen thuộc với người dân ở Sài Gòn - Chợ Lớn. Tuy đã nhiều lần lướt qua hay thậm chí từng đôi lần ghé chân vào nghỉ mát, thì hẳn không nhiều người từng nghe về những câu chuyện đằng sau công trình này. Ngôi nhà mát được xây dựng trong một bối cảnh lịch sử đầy trắc trở và có ý nghĩa tinh thần quan trọng đối với những người dựng nên nó. Vậy ngôi đình màu xanh lá này lưu giữ những thông điệp chìm khuất nào? Mời bạn đọc cùng Tản Mạn Kiến Trúc tìm hiểu.

Nằm ở công viên Hòa Bình, nơi giao nhau của ba đại lộ Hùng Vương, Sư Vạn Hạnh, Nguyễn Chí Thanh, giữa công viên là một ngôi đình bát giác hiện đang bị xuống cấp. Ít người biết rằng đây là một công trình tưởng niệm thể hiện cho tình hữu nghị Việt Nam - Hàn Quốc một thời. Công trình do nhà sư Lý Vạn Phụng (Lee Man Bon) cùng năm người khác thiết kế. Ông là một người có tiếng trong giới bảo tồn di sản ở Hàn Quốc.

Công trình được khánh thành vào ngày 27 tháng 7 năm 1972 ở công viên Hùng Vương (vốn trước đó đặt theo Đại lộ Hùng Vương bên cạnh), sau đó công viên được đổi tên thành công viên Hòa Bình theo tên công trình này, từ đó cái tên được lưu giữ đến tận ngày nay.

Theo một số tài liệu tiếng Hàn thì đình từng có tấm hoành phi thủ bút của tổng thống Đại Hàn Phác Chánh Hy (Park Chung Hee) đề tặng, ghi ba chữ “평화정“ - Pyeong Hwa Jeong. Đáng tiếc hiện nay bức hoành phi đã mất tích. 

Đô thị là những không gian liên tục thay đổi. Những lớp cư dân đến và đi, cùng với nó là sự biến mất của những dấu hiệu và biểu tượng. Một ngôi đình có vai trò tinh thần quan trọng nay mất đi ý nghĩa ban đầu và trở thành một điểm nghỉ chân đơn thuần. Điều này cho thấy tính biến động không ngừng nghỉ của đô thị, nơi những cửa hiệu, phố xá, tượng đài, danh tính và ký ức liên tục bị chồng lấp. Khảo cổ những tầng lớp đó cho phép cư dân nhận ra sự đa dạng của lịch sử. Và cho dù chỉ xuất hiện thoáng chốc trong một giai đoạn đầy nhiễu loạn, bằng chứng về sự hiện diện của binh lính Hàn Quốc vẫn tiếp tục tồn tại trong một lớp nghĩa mới: một nơi tụ hội và nghỉ ngơi.

Bài viết được thực hiện trong chương trình cộng tác nội dung giữa Tản Mạn Kiến Trúc và Saigoneer.

Bài viết: Leo