Đình bát giác Hàn Quốc tại không gian cộng đồng ở Việt Nam

Đồ họa: Hannah Hoàng và Phan Nhi cho Saigoneer.

26Aug2022

Với chuỗi bài Những nơi chốn bị lãng quên, Tản Mạn Kiến Trúc mong muốn gợi nhắc về những địa điểm ít được quan tâm nhưng lưu giữ nhiều giá trị trong các không gian đô thị đương đại.

Ngôi nhà mát màu xanh thẫm ở công viên Hòa Bình là một dấu mốc quen thuộc với người dân ở Sài Gòn - Chợ Lớn. Tuy đã nhiều lần lướt qua hay thậm chí từng đôi lần ghé chân vào nghỉ mát, thì hẳn không nhiều người từng nghe về những câu chuyện đằng sau công trình này. Ngôi nhà mát được xây dựng trong một bối cảnh lịch sử đầy trắc trở và có ý nghĩa tinh thần quan trọng đối với những người dựng nên nó. Vậy ngôi đình màu xanh lá này lưu giữ những thông điệp chìm khuất nào? Mời bạn đọc cùng Tản Mạn Kiến Trúc tìm hiểu.

Đình Hòa Bình trở thành chỗ tránh nắng cho những người lao động trong khu vực. Ảnh: Lê Thái Hoàng Nguyên cho Saigoneer.

Phối cảnh Đình Hòa Bình của Leo cho Tản Mạn Kiến Trúc. Bát Giác Đình (Hán Tự/Hanja: 八角亭, viết theo Hangul là 팔각정 - Palgagjeong) là một dạng kiến trúc tưởng niệm phổ biến tại Hàn Quốc.

Nằm ở công viên Hòa Bình, nơi giao nhau của ba đại lộ Hùng Vương, Sư Vạn Hạnh, Nguyễn Chí Thanh, giữa công viên là một ngôi đình bát giác hiện đang bị xuống cấp. Ít người biết rằng đây là một công trình tưởng niệm thể hiện cho tình hữu nghị Việt Nam - Hàn Quốc một thời. Công trình do nhà sư Lý Vạn Phụng (Lee Man Bon) cùng năm người khác thiết kế. Ông là một người có tiếng trong giới bảo tồn di sản ở Hàn Quốc.

Công trình được khánh thành vào ngày 27 tháng 7 năm 1972 ở công viên Hùng Vương (vốn trước đó đặt theo Đại lộ Hùng Vương bên cạnh), sau đó công viên được đổi tên thành công viên Hòa Bình theo tên công trình này, từ đó cái tên được lưu giữ đến tận ngày nay.

Nhà sư Lý Vạn Phụng (Lee Man Bon). Nguồn ảnh: Buddhism.org

Mô phỏng nguyên trạng công trình trước khi bị tô xanh như ngày nay, với các hoa văn Dancheong và hoành phi. Thực hiện: Leo - Tản Mạn Kiến Trúc.

Theo một số tài liệu tiếng Hàn thì đình từng có tấm hoành phi thủ bút của tổng thống Đại Hàn Phác Chánh Hy (Park Chung Hee) đề tặng, ghi ba chữ “평화정“ - Pyeong Hwa Jeong. Đáng tiếc hiện nay bức hoành phi đã mất tích. 

Một bức ảnh chụp năm 1972 khi công viên Hòa Bình vừa được khánh thành, lúc này còn đầy đủ các công trình ở công viên, trong đó có đài phun nước và biển hiệu của công viên. Năm 2017, sau khi trùng tu công viên Hòa Bình thì trừ ngôi đình Pyeong Hwa Jeong ra, các công trình còn lại đã được thay thế hoặc hủy bỏ.

Một bức ảnh chụp năm 1972 khi công viên Hòa Bình vừa được khánh thành, lúc này còn đầy đủ các công trình ở công viên, trong đó có đài phun nước và biển hiệu của công viên. Năm 2017, sau khi trùng tu công viên Hòa Bình thì trừ ngôi đình Pyeong Hwa Jeong ra, các công trình còn lại đã được thay thế hoặc hủy bỏ.

Một bức ảnh chụp vào khoảng năm 1973, cho thấy ngôi đình vẫn còn các hoa văn Dancheong và bức hoành phi thủ bút đề 3 chữ “평화정” - Pyeong Hwa Jeong. Ảnh: Stephen Robinson

Đình Hòa Bình trở thành chỗ tránh nắng cho những người lao động trong khu vực. Ảnh: Lê Thái Hoàng Nguyên cho Saigoneer.

Đô thị là những không gian liên tục thay đổi. Những lớp cư dân đến và đi, cùng với nó là sự biến mất của những dấu hiệu và biểu tượng. Một ngôi đình có vai trò tinh thần quan trọng nay mất đi ý nghĩa ban đầu và trở thành một điểm nghỉ chân đơn thuần. Điều này cho thấy tính biến động không ngừng nghỉ của đô thị, nơi những cửa hiệu, phố xá, tượng đài, danh tính và ký ức liên tục bị chồng lấp. Khảo cổ những tầng lớp đó cho phép cư dân nhận ra sự đa dạng của lịch sử. Và cho dù chỉ xuất hiện thoáng chốc trong một giai đoạn đầy nhiễu loạn, bằng chứng về sự hiện diện của binh lính Hàn Quốc vẫn tiếp tục tồn tại trong một lớp nghĩa mới: một nơi tụ hội và nghỉ ngơi.

Bài viết được thực hiện trong chương trình cộng tác nội dung giữa Tản Mạn Kiến Trúc và Saigoneer.


Bài viết: Leo

Lời ngỏ

Tản Mạn Kiến Trúc là một dự án nghiên cứu độc lập với mục tiêu giới thiệu vẻ đẹp của di sản kiến trúc đến cộng đồng. Hành trình của Tản Mạn Kiến Trúc sẽ thuận lợi hơn khi nhận được sự đóng góp từ quý vị bạn đọc.

>>> ĐÓNG GÓP

Bài viết liên quan

Cụm kiến trúc này vốn tĩnh lặng vào ngày thường, đến dịp tháng 7 Âm Lịch lại trở nên sống động với nghi lễ "Phá cửa địa ngục - Xá tội vong nhân" giàu tính nhân văn...

Dãy nhà Hội Trường B của Đại học Khoa học Tự nhiên, một công trình hiện đại với những điều chỉnh hài hòa với khí hậu nhiệt đới Việt Nam, được đánh giá cao về công năng và hiệu quả sử dụng lẫn hiệu quả thị giác...

Quay lại trang chính